Cilt kanserleri özellikle erkeklerde en sık rastlanan kanser tipidir. Ülkemizde cilt kanserlerinin sıklığıyla ilgili sağlıklı istatistik veriler yoktur.

Cilt 3 tabakadan meydana gelmiştir.

1. Epidermis
2. Dermis
3. Subcutis

Deri kanserleri Epidermis cildin en üst tabakasıdır. Vücudu dış etkenlerden korur. Su, elektrolit ve ısı kaybını önler. Ortadaki dermis katının hemen üstünde bazal hücreler dizisi, onun da üstünde dikensi hücreler de denen skuamöz hücreler, daha yüzeyde ise granüllü hücrelerin arasında yer alan ve melanosit denen hücreler bulunur. Melanosit1erden melanin pigmenti sentezi yapılır. Bu pigment diğer epidermis hücrelerine de geçerek derinin normal rengini verir.

Dermis epidermisin altındadır. Kıl follikülleri, ter ve yağ bezleri, damarlar, sinirler bu kattadır. Subcutis deri altı yağ dokusudur. Cilt kanserleri vücudun herhangi bir bölgesinde bulunabileceği gibi %80 baş-boyun bölgesindedir. Vücudun güneş gören bölgeleri deri kanserlerine daha çok adaydır.

Kimler cilt kanseri olurlar?

Cilt kanserinin esas nedeni genellikle güneşten gelen ultraviole ışınlarıdır. Mor ötesi ışın veren elektrik lambaları ve bronzlaştırıcı suni ışık kaynakları da cilt kanserlerine neden olabilir. Ultraviole ışınlarına karşı dünyayı koruyan ozon tabakasının incelmesinin de cilt kanserlerinde ciddi bir artışa neden olduğu bilinen bir gerçektir. En çok risk altında olanlar.

• Açık tenliler,
• Ciltlerinde kolayca çillenme olanlar,
• Çok fazla sayıda – beni – olanlar ve bunların değişik şekil ve boyutta olması,
• Ailesinde cilt kanseri bulunanlar,
• Açık havada çalışmak ve eğlenmek için çok fazla zaman geçirenler,
• Ekvatora yakın, yüksek rakımlı veya yıl boyunca şiddetli güneş ışığına maruz kalanlar.

Bunların dışında,

• Herhangi bir sebeple yasakaktif ışın tedavisi (yasakterapi)uygulamaları,
• Uzun yıllar iyileşmeden kalan açık yaralar,
• Katran, zift, arsenik vs. gibi kimyasal karsinojen maddelere kronik şekilde maruz kalma,
• Kronik mikrotravmalara maruz kalma gibi nedenlerle de deri kanserleri gelişebilir.

Tipleri nelerdir?

• Epidermisteki bazal hücrelerden kaynaklanan Bazal Hücreli Kanser(BCC)
• Skuamöz hücrelerden kaynaklanan Skuamöz Hücreli Kanser (SCC)
• Melanin hücrelerinden kaynaklanan Malign Melanoma (MM)

BCC; en sık rastlanan cilt kanseridir. Yavaş seyreder. Nadiren başka bölgelere yayılır. Eğer tedavi edilmez ise cilt altına ilerleyip kemik ve diğer dokulara atlayabilir. Bu açıdan en tehlikeli olanları göz çevresindekilerdir. BCC nadiren hayatı tehdit eder.

SCC; sık rastlanan diğer bir cilt kanseri tipidir. Dudaklar, yüz ve kulaklarda sık rastlanır. Lenf bezlerine bazen de iç organlara yayılabilir.SCC eğer tedavi edilmez ise hayatı tehdit eder duruma gelir.

Cilt kanserlerinin üçüncü tipi olan malign melanomalara daha az rastlanır. Ancak özellikle güneşli bölgelerde yaşayanlarda sıklığı giderek artmaktadır. Cilt kanserlerinin en tehlikeli tipidir. Ancak erken teşhis edilirse tam olarak tedavi edilebilme şansı vardır. Teşhis ve tedavide gecikme genellikle ölümcül olmaktadır.

Kanserleşebilen başka cilt tümörleri var mıdır?

Bilinmesi gereken ve sık görülen iki cilt tümörü benler ve keratozlardır. Benler, yoğun pigmentli cilt hücrelerinin kümeleşmesinden oluşur.Bazen ciltten kabarık şekilde, bazen ciltle aynı seviyededir. Bazen doğuştan beri vardır. Bazen de sonradan çıkabilir. Bir çoğunun tehlikesi olmamasına rağmen doğuştan beri var olan geniş ve kıllı dev benler ile değişik renklerde ve sınırları netolarak seçilemeyen benler malign melanomaya dönüşme riski taşırlar.

Benler;

• Kozmetik nedenlerle,
• Giysi ve takılarla sürekli tahriş oluyorlarsa,
• Malign melanomaya dönüşme ihtimalleri nedeniyle cerrahi olarak çıkarılırlar.

Solar veya aktinik keratozlar ise üzerleri pürtüklü veya pullu, kahverengi veya kırmızı renkte yamalar şeklinde görülen cilt tümörleridir. Genellikle cildin güneşe maruz kalan bölgelerinde görülürler. Bunların kansere dönüşme ihtimalleri vardır. Kansere dönüşme belirtileri gösterenler cerrahi olarak çıkarılmalıdırlar.

Cilt kanserleri nasıl tanınır?

Bazal ve Skuamöz Hücreli Kanserler çeşitli görünüşlerde olabilirler.

Genel olarak:

• Beyaz ve pembe renkli küçük bir kitle şeklinde,
• Yüzeyi düzgün, parlak veya çukur şeklinde,
• Kuru, pullu, kırmızı bir nokta şeklinde,
• Kabuklu, kırmızı, yumru şeklinde,
• Kabuklu yan yana küçük kitleler şeklinde,
• Bir yara izine benzeyen beyaz bir yama şeklinde olabilirler.

2-4 haftada iyileşmeyen, kanama ve ağrı yapabilen bu türdeki lezyonların kanser olabileceklerini düşünmek gerekir.

Malign Melanoma ise genellikle bir benden veya normal olan bir ciltten başlayabilir. Herhangi bir bende ortaya çıkan aşağıdaki değişiklikler kanserleşme açısından uyarı kriterleri olarak kabul edilmelidir.

• Asimetri
• Kenar düzensizliği
• Değişik renk tonlarında olma
• Üzerinde kabuklanma
• Kanama
• Kaşıntı
• Çevresinde kızarıklık
• Kıllanma artışı
• Boyutunda 6 mm’den daha fazla veya anormal bir artış olması.

Bu değişikliklerden biri veya birkaçı gözlenen benler cerrahi olarak çıkarılarak Malign Melanoma açısından histopatolojik incelemeye tabi tutulmalıdır.

Eğer tüm bu değişkenler size karmaşık geliyorsa şunu hatırlamak çok önemlidir. Cildinizi tanıyınız ve tepeden – tırnağa düzenli olarak muayene ediniz. Sizi şüphelendiren bir şeylere rastlarsanız hemen bir Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi uzmanına başvurunuz. Plastik cerrahlar tümörü fonksiyonel yapıyı bozmadan ve en estetik görüntüyü sağlayacak şekilde cerrahi olarak çıkartırlar. Çıkarılan dokunun histopatolojik incelemesi ile tam olarak çıkarılıp çıkarılamadığı, zeminde kalıntı kalıp kalmadığı anlaşılabilir.

Tedavisi nasıldır?

Tedavi kanserin tipine, büyüme evresine, yerleşim yerine göre değişmektedir. Eğer kanser küçük ise işlem ayaktan, lokal anestezi altında kolayca yapılabilir. Bu küçük ve az tehlikeli tiplerde kazıma (küretaj) veya elektrik akımı ile kanser hücrelerini yoketme (dessikasyon) işlemleri de yapılabilir. Ancak bu metodların tedavi açısından güvenilirliği az, iz bırakma ve deformasyon yapma ihtimalleri fazladır.Kanser büyükse, lenf nodlarına veya vücudun başka bir bölgesine yayılmış ise büyük cerrahi işlemlere ihtiyaç duyulabilir.

Cilt kanserlerinde muhtemel diğer tedavi seçenekleri kriyoterapi (kanser hücrelerinin dondurularak tahrip edilmesi), yasakterapi (ışın tedavisi), kemoterapi (antikanser ilaçların verilmesi)’dir.

Tedaviye başlamadan önce bu yöntemleri doktorunuzla beraber değerlendirmeli ve aşağıdaki sorulara cevaplar aramalısınız.

• Tümörün yok edilmesi açısından hangi tedavi yöntemi daha güvenlidir?
• Hangi seçenek size daha uygundur?
• Sizdeki kanser tipi için ne kadar etkilidir?
• Olası riskleri ve yan etkileri nelerdir?
• Beklediğiniz fonksiyonel ve kozmetik sonuçlar ne kadar elde edilebilir?

Nüks olur mu ve olursa nasıl engellenir?

Cilt kanserleri nüksedebilir. Ancak nüks riskini azaltmak veya ortaya çıkabilecek nüksün riskini azaltmak mümkündür. Bunun için:

• Doktorunuzun çağırdığı kontrollere düzenli olarak uyunuz.
• Yaz aylarında özellikle de saat 11.00-15.00 arası saatlerde güneşe maruz kalmaktan kaçınınız. Ultraviole ışınlarının su ve buluttan geçip, kum ve kardan yansıyabileceğini unutmayınız.
• Dışarda uzun süre kalmanız gerekiyorsa geniş kenarlı şapkalar ve uzun kollu elbiseler giyiniz.
• Açıkta kalan cilt bölümleri için en az 15 güneş koruma faktörlü kremler kullanınız. Yüzdükten ve terledikten sonra da düzenli aralıklarla bu kremleri kullanmaya devam ediniz.
• Son olarak cildinizi düzenli olarak siz de muayene ediniz. Eğer herhangi bir şüpheniz varsa en kısa sürede plastik cerrahınıza başvurunuz.